1. ഭൂമി ഭൂതം.

                   1. ഭൂമി ഭൂതം 

              

                ധരണീ വിലാപം

    ഉപഗുപ്തൻ കെ. അയിലറ 

വ്യോമപടലത്തിലെയഗ്നിഗോളത്തിൽ നി-
ന്നമിതവേഗത്തിലടർന്നു ഞാൻ മാറി  

സൗരയൂഥത്തിലൊരിടം നേടിയിട്ടു ഞാൻ

എരിപൊരിച്ചൂടിൽ കഴിഞ്ഞനേകം നാൾ

മന്വന്തരങ്ങളായ് തപസ്സിരുന്നിട്ടു ഞാൻ

മെല്ലെത്തണുത്തു രൂപം കൊണ്ടു ഭൂമിയായ്  

വായു, ജല,മഗ്നി എന്നിവയെ സൃഷ്ടിച്ചാ-  

വാഹിച്ചടിമകളാക്കിയെൻ നെഞ്ചേറ്റി

   

ഒരു മഹനീയമാം  കർമ്മത്തിന്നവരെ
കരുവാക്കി മാറ്റിയെടുത്തു ഞാൻ മെല്ലേ 

ഒരു ചെറുകോശം മെനഞ്ഞിട്ടു ജീവൻറെ

പൊരുളാം തുടിപ്പേകി സംതൃപ്തയായി  

കടലിലെ പായൽ, ചെടികൾ മൽസ്യങ്ങളും  

കരയിലെ  പറവകൾ സസ്യലതാദികൾ,  

ഉരഗങ്ങൾ നാൽക്കാലികളെന്നിവയ്ക്കെല്ലാം
ഒരുപോലെ നൽകി ഞാൻ ജന്മവും ജീവനും

ഇനിയൊരു ശ്രേഷ്ഠമാം സൃഷ്ടിനടത്തണം

ഇരുകാലി ജന്തുവായ്‌ക്കോട്ടെന്ന്  കരുതീട്ട് 

ബുദ്ധിശക്ത്യാദികളൊരുമിച്ചു ചേർത്തിട്ടു
ബുദ്ധിമനാമിരുകാലിയെ വാർത്തു ഞാൻ  

മനസ്സിൽ പ്രതീക്ഷയോടേകീയവന്നു ഞാൻ
'മനുഷ്യ'നെന്നുള്ള മനോഹര  നാമം  

'മനുഷ്യനും മണ്ണാകു'മെന്നതു  മറന്നിട്ട്

മാതൃത്വത്തെയിന്ന്   മുറിവേൽപ്പിക്കുന്നവൻ  

എന്നസ്ഥിയാകുന്ന ശിലകളാണെൻ ശക്തി

എൻ രക്തമാം ജലമതിനടിയിലുണ്ട്
മണ്ണാകുമെന്റെ ശരീരവും ചേർന്നിട്ടു

പൂർണതയോലും ധരണിയാകുന്നു ഞാൻ 

എന്നസ്ഥി മുഴുവനും വെടിവച്ചു പൊട്ടിച്ച്
എൻ രക്തധമനികൾ ചൂടുപിടിപ്പിച്ച്

എൻ ദേഹമാകവേ കീറിമുറിച്ചിട്ടു

എന്നെ ഉരുൾപൊട്ടും ഭൂതമാക്കുന്നവൻ

പ്രകൃതിയെ സ്നേഹിക്കാനറിയില്ലവന്ന് 
പ്രകൃതി നശിപ്പിക്കലവന് വിനോദം

വനവും വെളുപ്പിച്ച് നദികൾ തോടാക്കി 
വയലാകെ നികത്തീട്ട് വികൃതമാക്കി 

വിളവു  കൂട്ടാനുള്ള മോഹമേറീട്ടവൻ
വളമെന്ന് കരുതി തളിക്കുന്നത് വിഷം    

അതു വീണിട്ടെൻ തനു ചുട്ടുപൊള്ളീടുന്നു
അർബുദ രോഗിയാകുന്നവനും ഞാനും

        

പുക വമിച്ചീടും തൊഴിൽശാലകളേറെ  

പുകതുപ്പിയോടുന്ന ശകടങ്ങളേറെ
സിമന്റിൽ പൊതിഞ്ഞെന്റെ ദേഹം മറച്ചിട്ട് 

വിമ്മിട്ടത്താലെൻറെ കണ്ണു മിഴിക്കുന്നു

ചൂടേറ്റിട്ടെന്നുള്ളം വീർപ്പു മുട്ടീടുന്നു    

ചൂടകറ്റാൻ വെണ്ട ജലമെനിക്കില്ലിന്ന് 

വിലപിക്കുക മാത്രമേ വഴിയുള്ളെനിക്ക്  

വിലപിച്ചിടട്ടെ  ഞാൻ കണ്ണീരൊഴുക്കാതെ

മന്വന്തരങ്ങളായ് ഞാനായി  നേടിയത് 

മക്കളിൽ കേമനാം മനുജന്റെ നന്മയ്ക്ക് 

മർത്യനോ മനം മാറി, അഹങ്കാരിയായി 

മനുഷ്യത്വമേലാത്ത മൃഗം പോലെയിന്ന്    

കഴിവുറ്റ ബുദ്ധി വഴിവിട്ടു  പ്രയോഗിച്ച്
കുഴി കുഴിച്ചിട്ടതിൽ വീഴും മനുജനെ      

കണ്ടിട്ടു സഹതപിച്ചീടുന്നു ഞാനിന്നു   
കേഴുന്നീ വസുമതി, മർത്യനെയോർത്ത് !

അമ്മയെന്ന നിർവൃതിച്ചെപ്പ്

.   അമ്മയെന്ന നിർവൃതിച്ചെപ്പ് 

അമ്മയുടെ പൊക്കിൾക്കൊടിയുടെ ബന്ധം
അടരുന്ന വേദനാ രോദനമമ്മക്ക് 
ആഹ്‌ളാദ,നിർവൃതീ പുളകങ്ങളേകി
അവനിയിൽ വന്നുണ്ണി  കണ്ണുമടച്ചിട്ട്  

മാനവ ശാപമാം പശിയുടൻ തന്നെ
വിനയായവനേക്കരയിച്ചുറക്കെ
"എവിടെ, പയോധര, മമ്മേ പറയൂ
എവിടെ?", കൈ വായുവിൽ പരതീയവൻ

നിർവൃതിയിൽനിന്നുണർന്നിട്ടുപിന്നെയും നിർവൃതി കൊണ്ടമ്മ,യമ്മിഞ്ഞപ്പാലേകി-
യവനേയണച്ചു പിടിച്ച്  തുരുതുരെ-
യേകീ മധുരമാമുമ്മ നെറുകയിൽ

ആദ്യമായ് കണ്ണു തുറക്കവേ നിർവൃതി,
ആദ്യമായുണ്ണി തന്നമ്മയ്ക്കായേകിയ
പിഞ്ചിളം ചുണ്ടിലെ പാലൂറും പുഞ്ചിരി
പഞ്ചാമൃത, മമ്മയ്ക്കു നിർവൃതി വീണ്ടും.

ഉണ്ണികമഴ്ന്നാലും നീന്തിത്തുടിച്ചാലും
ഉണ്ണിക്കാൽമുട്ടിലിഴഞ്ഞാലും നിർവൃതി
പിച്ചവച്ചുണ്ണി  നടന്നാലതി നിർവൃതി
അച്ഛനുമമ്മയ്ക്കുമൊന്നിച്ചു നിർവൃതി

ഉണ്ണിയേയമ്മ തലയ്ക്കുമീതേ പൊക്കി
കിണ്ണാരം ചൊല്ലിച്ചിരിച്ചു  രസിയ്ക്കവേ
പുണ്യാഹമമ്മേടെ വായിൽത്തളിച്ചുണ്ണി
കണ്ണിറുക്ക്യാലതുമമ്മയ്ക്കു നിർവൃതി!

കയ്യു വളർന്നാലും കാലു വളർന്നാലും
കാലാകാലത്തെ വളർച്ചകൾ കണ്ടാലും
ഉണ്ണി വളർന്നേറെപ്പൊങ്ങിയാലും തൻ്റെ
ഉണ്ണിയൊരു നിർവൃതിച്ചെപ്പു തന്നമ്മക്ക് 

ഇത്രമേൽ നിർവൃതി നെഞ്ചിലേറ്റി അമ്മ
മാതൃത്വ മാഹാത്മ്യമെന്തെന്നു കാട്ടവേ
ആണ്മക്കളേറെയുമറിയാതെ പോകും
അമ്മയ്ക്കു പൊന്നുണ്ണിയെന്നെന്നും താനെന്നത് 

അമ്മയമ്മൂമ്മയായ് മാറവേ, താനൊരു
അച്ഛനായ് മാറവേ അമ്മതൻ പൊന്നുണ്ണി-
ക്കമ്മയൊരന്യയായമ്മയെ വേണ്ടാതായ്
അമ്മയെയെത്തിക്കുമഭയകേന്ദ്രത്തില് 

അമ്മയ്ക്ക്  പരിഭവമില്ല തെല്ലും തൻ്റെ
പൊന്മുത്ത്  സുഖമായി വാഴട്ടെ, തന്നുടെ
നിർവൃതിചെപ്പു പതുക്കേയൊരു ചെറു
നിർവികാരച്ചെപ്പായ് മാറുമെന്നാകിലും!

Family Tree

.         Family Tree - Ayathil Clan 

      മുണ്ടോത്തറയിൽ കുടുംബം      

                   മലയാലപ്പുഴ

 കുഞ്ഞിക്ക (അയത്തിൽ തായ്‌വഴി)

       (എം. കെ.കേശവൻ  -  husband)

-------------------!---------------------------------------

1         2       3        4     5    6     7     8    9

                     !

                  ---l---

                     !

     (മൂന്നാം തായ്‌വഴി)

                     !

         എം. കെ.ഭവാനി 

 (Husband : കെ. കേശവൻ)

----------------------------------------------

മക്കൾ 

1. ബി. വിലാസിനി

    (hus: എസ്. Gopalan)

2. ബി. വഗമ്മ

    (hus: കെ. പീതാംബരൻ)

3. കെ.ഉപഗുപ്തൻ

    (wife:ജി.ജയകുമാരി

4. എം. കെ. ബാബു രാജ്

     (Wife :  ഉഷ)

5.  ബി. സുധ

     (Hus: എൻ. സത്യദേവൻ)

6. കെ. ഭദ്രൻ

     (wife :ബിതിക)

7. എം. കെ. സുരേഷ്

     (Wife: ശകുന്തള)

8. ബി. സുജാത (expired as a girl)

-----------------------------------------------------------

എം. കെ. ഭവാനിയുടെ തായവഴികൾ

-----------------------------------------------------------

1. വിലാസിനി /ഗോപാലൻ  

-----------------------------------------------------------          മക്കൾ                     കൊച്ചുമക്കൾ      

a. ഷാജിലാൽ    !  1.സഞ്ജയ്‌ 

    സുജ (wife )   !   2.സഞ്ജന

b. അജയൻ       !   1.അഞ്ജലി 

    മഞ്ജു(wife)    !    2.അരവിന്ദ്

c. സിന്ധു            !   1.വിഷ്ണു 

    (Sreekumar)   !    2.വിശാഖ്

------------------------------------------------------------

2. വാഗമ്മ / പീതാംബരൻ 

------------------------------------------------------------

     മക്കൾ               കൊച്ചുമക്കൾ          

a. ദിലീപ്കുമാർ  !  1. ലിജിത് 

    ശ്രീകല(wife)   !

b.ശ്രീകുമാർ        !  1.വൈദേഹി 

    ബിന്ദു(wife)     !  2.ഗൗതം              

c.സജിത              !  1.കണ്ണൻ  

    പ്രകാശ്(hus)   !   2.വിഷ്ണു

-----------------------------------------------------------         

3. ഉപഗുപ്തൻ / ജയകുമാരി

------------------------------------------------------------  

മക്കൾ                     കൊച്ചുമക്കൾ

a.സലിൽ            !   വിവാൻ 

    പ്രിൻസി(wife)!

b.വിമൽ              !   തൻവി 

    പ്രേരണ(wife)! 

-------------------------------------------------------------- 4.ബാബുരാജ്  /  ഉഷ  

--------------------------------------------------------------

മക്കൾ                     കൊച്ചുമക്കൾ

a.സീമ                  !   അക്ഷര

   ദിനേശൻ(hus)!   അനന്യ

b.സ്വപ്ന              !  അനുഷ്‌

   സുരേഷ് (hus) !  ആഷിക് 

c. സ്മിത             !   ബിച്ചു

    വിനോദ് (hus) !  ആർച്ച

--------------------------------------------------------------

5.സുധ /  സത്യദേവൻ 

--------------------------------------------------------------          മക്കൾ                കൊച്ചുമക്കൾ

a.രാജേഷ്          !  അർജ്ജുൻ

    സൗമ്യ(wife) :  !  പാർവ്വതി

b.ഗിരീഷ്(single)

--------------------------------------------------------------

6.ഭദ്രൻ  /  ബിതിക 

--------------------------------------------------------------

      മക്കൾ 

a.സെലീന (single)

b.സെൽവിൻ (single)

--------------------------------------------------------------

7.സുരേഷ് /  ശകുന്തള  

--------------------------------------------------------------

    മക്കൾ             കൊച്ചുമക്കൾ

a. സൂരജ്           !  സനവ്       

    മാളു പ്രീതി    !

     (wife)             !

b. രേഷ്മ           !

     സുജിത്         !         -- 

      (hus)             !

--------------------------------------------------------------

8. സുജാത    (expired as girl )  

------------------------------------------------------------

22. ഹൃദയതാളങ്ങൾ.

    22.   ഹൃദയതാളങ്ങൾ

പിഞ്ചിളം കുഞ്ഞിന്റെ ഹൃദയതാളമിളം 

പൂവാം കുരുന്നില പൂവിന്റ താളം 

നിദ്രയിൽ നിന്നുണരുമ്പോഴവനുടെ

ഹൃദയത്തിൻ താളം വിശപ്പിന്റെ താളം 

അമ്മിഞ്ഞതേടി തിരയവേയമ്മയെ,

അപ്പിയുടെ ഹൃത്തിന് വ്യഗ്രതതൻ താളം  അമ്മിഞ്ഞയൂറിയുറങ്ങുന്നസമയം

അമ്മയ്ക്കും മോനുമാന്ദോളന താളം 

പിച്ചവച്ചീടവേ വീഴുവാനായുന്ന   

പൈതലിൻഹൃദയതാളം ഭീതിയാലെ

വീഴാതെ മുന്നോട്ടു കാലു വച്ചീടുകിൽ 

വാവേടെ ഹൃദയത്തിനാശ്വാസ താളം 

ഗൃഹപാഠംചെയ്യാത്തവിദ്യാർത്ഥി ക്ലാസ്സിൽ ഗുരുവിന്റെമുന്നിലായ്നിൽക്കേണ്ടി വന്നാൽ    

മിടിക്കുംഭയത്തിന്റെതാളത്തിൽഹൃത്ത് 

അടിയുറപ്പാണെന്നറിയുന്ന നേരം   

പരീക്ഷാ ഫലവും പ്രതീക്ഷിച്ചിരിക്കും

പഠിതാവിൻ ഹൃദ്താളം ഉദ്വേഗമൊടെ 

വിജയിച്ചെന്നാലാ ഹൃദയമുതിർക്കും  

വലുതാമൊരാശ്വാസനിശ്വാസ താളം  

പരാജയമേറ്റ് വാങ്ങേണ്ടി വന്നാകിലോ 

നിരാശയാൽ മാഴ്കീടുമാ ഹൃദയതാളം

സ്ഥിരമാമൊരുദ്യോഗം നേടിയെന്നാകിലോ  

കരുതാമഹങ്കാര താളമാം ഹൃത്തിന്ന്   

ഇഷ്ടപ്പെടുമൊരു  ബാലിക വലുതാകെ  

ഇഷ്ടം പതുക്കെ അനുരാഗമായെന്നാൽ 

പ്രേമം കൈമാറുവാനാകാതെ വെമ്പുന്ന 

പ്രേമിതൻ ഹൃദയതാളം ചഞ്ചലമാം     

 

ഉള്ളിലെയനുരാഗമൊട്ടുവിടർന്നാൽ   

ഉറപ്പാണ് വിവശമായ് മാറും ഹൃദ്താളം

പ്രണയംകൈമാറിക്കഴിഞ്ഞുവെന്നാലോ

പ്രകമ്പിതമാംഹൃദയതാളം പ്രതീക്ഷയാൽ   

പ്രണയംസ്വീകാര്യമായെന്നറിഞ്ഞീടുകിൽ

പ്രസരിക്കുമാ ഹൃത്തിലുന്മാദ താളം 

പ്രണയം നിരസിച്ചുവെന്നറിഞ്ഞാലോ 

പ്രക്ഷോഭ ഭരിതമായ് മാറും ഹൃദ്താളം

പരിണയമാണെന്നറിയവേ ഹൃത്തിൽ 

വിരിയുമാഹ്ലാദത്തിൻ താളപുഷ്പ്പങ്ങൾ 

മധുവിധുവാഘോഷത്തേരിലേറീട്ടാ 

മനമാടുമപ്പൂപ്പൻ താടിതാളത്തിൽ 

മധുവിധു തീർന്നാലാഹ്ലാദ പുഷ്പ്പങ്ങൾ

മധുവറ്റിയിതൾ കൊഴിഞ്ഞെന്നപോലാകും  

പിന്നെയാ ഹൃദ്താളം കാറ്റു തീരാറായ 

പൊത്തബലൂണിന്റെ താളം പോലായിടും 

അച്ഛനാകുന്നെന്നറിയുന്ന വേളയിൽ

അഭിമാന താളം ഹൃദയത്തിനുള്ളിൽ 

അപ്പൂപ്പനാകുന്നെന്നറിയുന്ന മാത്രയിൽ 

അകതാരിലാടുന്നതൂഞ്ഞാലിൻ താളം

മോഹങ്ങൾക്കൊപ്പം ഹൃദയതാളങ്ങളും 

മായാപ്രപഞ്ചമാം മനതാരിലേറ്റി    

മനുജനാ താളമേളങ്ങൾ കൊഴുക്കും  

മനോഹര മായാ പ്രപഞ്ചത്തിലെത്തേ

   

താളങ്ങളെല്ലാമടിച്ചു ഹൃദയത്തിൻ  

താളമെന്നേക്കും നിലക്കുന്നതിൻ മുമ്പ് 

വൃദ്ധരാം മാതാപിതാക്കളെ തൻ മക്കൾ 

വൃദ്ധ സദനത്തിൽ തള്ളിയെന്നാകിലോ  

വൃദ്ധഹൃദയം മിടിക്കുന്ന താളം നിർ- 

വ്വികാരതയോടെ  ഇഴയുന്ന താളം,

മക്കളെ കുറ്റം പറയുവാനാകാതെ

മനസ്സിലെ വിങ്ങൽ തുടിക്കുന്ന താളം 

ഇഹലോകവാസം വെടിയും സമയം 

അഹമെന്നഭാവമകതാരിൽ നിന്നും  

അറിയാതെയൂർന്നു നിലംപൊത്തുമെന്നിട്ട് 

നിറയും ഹൃദയേ പ്രശാന്തിതൻ താളം!

  

യാത്രാ വിവരണം

സിംലയിലെ  അഞ്ചു  ദിവസങ്ങൾ 

ഞാൻ കേന്ദ്ര ഗവൺമെന്റ് സർവീസിൽ നിന്നും വിരമിച്ചിട്ട് WHO യിൽ സാമ്പത്തിക ഉപദേഷ്ടാവായി, കേന്ദ്ര ആരോഗ്യ മന്ത്രാലയത്തിന്റെ കീഴിലുള്ള ഒരു World Bank പ്രോജക്ടിൽ ജോലി ചെയ്യുന്ന സമയം.  ജോലി സംബന്ധിച്ച് സംസ്ഥാനങ്ങളിലെ പ്രൊജക്റ്റ്‌ സംബന്ധമായ കണക്കുകൾ പരിശോധിക്കുവാനും എല്ലാ ജില്ലകളിലെയും  Accounts Officer മാർക്ക് പരിശീലനം കൊടുക്കുവാനുമായി  എനിക്ക് എല്ലാ സംസ്ഥാനങ്ങളും കൂടെക്കൂടെ സന്ദർശിക്കേണ്ടതുണ്ട്. 

2010 ജൂലൈ  മാസം. ആ പ്രാവശ്യം എനിക്ക് ഹിമാചൽ  പ്രദർശിന്റെ തലസ്ഥാനമായ സിംലയിലായിരുന്നു പോകേണ്ടത്. നാലു  ദിവസം കൊണ്ട് സംസ്ഥാന തലസ്ഥാനത്തെ ഓഫീസ്സിലെയും ഏതെങ്കിലും ഒരു ജില്ലാ തലസ്ഥാനത്തെ ഓഫിസിന്റെയും   ഇൻസ്‌പെക്ക്ഷനും   Accounts Officer മാരുടെ  പരിശീലനവും നടത്തണം. ഇന്ത്യയിൽ തന്നെ , സിംല, കുള്ളൂ, മണലി, കുഫ്രി തുടങ്ങി  ഏറ്റവുമധികം  ടൂറിസ്റ്റ്  സെന്ററുകൾ ഉള്ള സംസ്ഥാനമാണ് ഹിമാച്ൽ. സിംലയിലും ചുറ്റുമായിത്തന്നെ അൻപതോളം ടൂറിസ്റ്റ് സ്പോട്ടുകൾ! നല്ല അവസരം. മൂന്നോ നാലോ ദിവസത്തെ അവധികൂടിയെടുത്താൽ സ്ഥലങ്ങളെല്ലാം ചുറ്റിക്കറങ്ങാമെന്ന ചിന്തയിൽ ഞാൻ ഭാര്യയേയും ഒപ്പം കൂട്ടി.  സിംല ഓഫീസിൽ നിന്നും വാഹനം ചണ്ഡിഗറിൽ എത്തി ഞങ്ങളെ കൂട്ടിക്കൊണ്ടു പോയി സിംലയിലെ അവരുടെ ഗസ്റ്റ് ഹൌസിൽ ആക്കി. ചണ്ഡിഗറിൽ നിന്നുള്ള   110 കി. മീ. യാത്ര തന്നെ അവിസ്മരണീയം. പൈൻ മരക്കാടുകൾ നിറഞ്ഞ മലകളിലൂടെ വളഞ്ഞും പുളഞ്ഞും ഉയരങ്ങളിലേയ്ക്കുള്ള റോഡിൽ നിന്നും താഴ് വാരങ്ങളിലേയ്ക്ക് നോക്കിയാൽ എത്ര നായനാനന്ദകരമായ  കാഴ്ച! ജൂലൈ മാസമായിരുന്നിട്ടും ഉയരത്തിലേക്ക് പോകുംതോറും  തണുപ്പ് കൂടിക്കൂടി വരികയായി.  പകുതി വഴി പിന്നിട്ടപ്പോൾ തന്നെ സൂയിട്കേസിൽ  കരുതിയിരുന്ന കമ്പിളിയുടുപ്പും ഷാളും ഞങ്ങൾക്ക് പുറത്തെടുക്കേണ്ടി വന്നു.  ആ സ്ഥിതിയ്ക്ക് മഞ്ഞുറയുന്ന ശീതകാലത്തെ അവസ്ഥ എന്തായിരിക്കുമെന്ന് ഊഹിക്കാവുന്നതേയുള്ളു. എത്തിയ ദിവസം തന്നെ ഞാൻ ഓഫിസിലെത്തി ഔദ്യോഗിക കാര്യങ്ങളും ഒപ്പം ഞങ്ങളുടെ ടൂറിസ്റ്റ് സ്ഥല സന്ദർശനങ്ങളെപ്പറ്റിയും ചർച്ച ചെയ്തു തീരുമാനിച്ചു.  ദിവസവും പത്തു മുതൽ നാലു വരെ ഔദ്യഗിക കാര്യങ്ങൾ.  രാവിലെ ഏഴു മുതൽ 9 വരെയും വൈകിട്ട് 4.30 കഴിഞ്ഞ് സിംലയിലും 4 - 5 km ചുറ്റളവിലുള്ള ടൂറിസ്റ്റ് സെന്ററുകളിലും  കുഫ്രി എന്ന സ്ഥലത്തും പോയിട്ട് അതിനടുത്ത ദിവസം കുള്ളൂ, മണാലി എന്നിവിടങ്ങളിലും പോകുക. അപ്രകാരം പിറ്റേ ദിവസം രാവിലെ 3 km അകലെയുള്ള Jakku  Hills ലേയ്ക്ക് പോയി. പിറകേ അന്നു വൈകിട്ടും തുടർന്നുള്ള മൂന്നു ദിവസങ്ങളിൽ അതുപോലെ മറ്റു കുറേ സ്ഥലങ്ങളിലും 

Jakku Hills  :   സമുദ്ര നിരപ്പിൽ നിന്നും 8000' യിലധികം ഉയരത്തിൽ സിംലയിലെ ഏറ്റവും ഉയരത്തിലുള്ള കുന്ന്. ഇവിടെ നിന്നുള്ള  ശിവാലിക് മലനിരകളുടെ ദൃശ്യം അതിമനോഹരവും  എന്നും  ഓർമ്മയിൽ മായാതെ കിടക്കുകയും ചെയ്യുന്നതാണ്.  പ്രസിദ്ധമായ ഹനുമാൻ ക്ഷേത്രവും ലോകത്തെ ഏറ്റവും ഉയരം കൂടിയ (108') ഹനുമാന്റെ പ്രതിമയും ഇവിടെയാണ്‌.  ആയിരക്കണക്കിന് കുരങ്ങുകളാണ് ക്ഷത്ര മുറ്റത്തും പരിസരത്തുമുള്ളത്.  അല്പം അശ്രദ്ധ കാണിച്ചാൽ കയ്യിലിരിക്കുന്നതെന്തും അവർ തട്ടിയെടുത്തു വൻ മരങ്ങളിൽ കയറിപ്പറ്റും.  എങ്കിലും അവർക്ക് ഏറ്റവും പ്രിയപ്പെട്ട വസ്തു ടൂറിസ്റ്റുകളുടെ  കണ്ണടകളാണ്.  അത് കണ്ടാൽ, സൂക്ഷിച്ചില്ലെങ്കിൽ, അവ തീർച്ചയായും കൈക്കലാക്കി കടന്നുകളയും.  വന്മരത്തിൽ കയറി സ്വന്തം മുഖത്തു വച്ചിട്ടുള്ള അവയുടെ സന്തോഷപ്രകടനം കാണേണ്ടത് തന്നെ. 

The Ridge :   Mall Road ന്റെ വശത്തുള്ള, സിംലയുടെ ഹൃദയഭാഗമാണ് Ridge. അവിടെ നിന്നുള്ള സിംലയുടെ ചുറ്റുപാടുമുള്ള മലനിരകളുടെയും താഴ് വരകളുടെയും കാഴ്ച നയനാനന്ദകരമാണ്. 1857 ൽ ബ്രിട്ടീഷ്കാർ നിർമിച്ച പ്രസിദ്ധമായ  Christ  Church ഒരു Architectural wonder തന്നെയാണ്.  അവിടെ എല്ലാ വർഷവും അരങ്ങേറുന്ന  summar festival വളരെ പ്രസിദ്ധമാണ്.

Kalibari Temple :  4.5 km അകലെയുള്ള വളരെ പുരാതനമായ കാളി ക്ഷേത്രവും ടൂറിസ്റ്റ് കേന്ദ്രമാണ്. കാളിയുടെ ഇവിടുത്തെ പ്രതിഷ്ഠയുടെ പേരു തന്നെ കാളിയുടെ പര്യായമായ 'ശ്യാമള' എന്നാണ്.   ആ പേരിൽ നിന്നാണ് Shimla യ്ക്ക് ആ പേരു കിട്ടിയതും.

Mall Road :   സിംലയിലെ പ്രധാന market place. റോഡിന്റെ ഇരുവശത്തുമുള്ള കടകളിൽ എപ്പോഴും ടൂറിസ്റ്റുകളുടെ തിരക്കാണ്.  ഇവിടെയുള്ള കരകൗശല വസ്തുക്കളും കമ്പിളിത്തരങ്ങളും മറ്റു കൗതുകകരമായ വസ്തുക്കളും വളരെ നല്ല നിലവാരം പുലർത്തുന്നവയാണ്.

Himalayan Bird Park :  ഹിമാലയ സാനുക്കളിൽ കാണപ്പെടുന്ന അപൂർവ ഇനം പക്ഷികളുടെ ശേഖരം ഇവിടെയുണ്ട്.  അതിനു പുറമേ ചുറ്റുമുള്ള മനോഹര ദൃശ്യങ്ങളും ഇവിടുത്തെ പ്രത്യേകതയാണ്.

Chadwik Water Falls :  സിംലയിൽ നിന്നും 5 km അകലെ നിബിഢമായ പൈൻ  മരങ്ങളും deodar മരങ്ങളും നിറഞ്ഞ മലനിരകളിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന വെള്ളച്ചാട്ടം ടൂറിസ്റ്റുകളുടെ ഇഷ്ട സ്ഥലമാണ്.  നിബിഢവനത്തിൽ കൂടി അങ്ങോട്ടുള്ള യാത്രയും ഒരു പ്രത്യേക അനുഭവമാണ്. 

Summer  Hill :  സിംലയിൽ നിന്നും 5 km അകലെയുള്ള Summer Hill നല്ല ഒരു ടൂറിസ്റ്റ് സെന്റർ ആണ്.  അവിടെ നിന്നും ചുറ്റുപാടുമുള്ള കാഴ്ചകളും വേറിട്ട അനുഭവമാണ്.

Kufri :  സിംലയിൽ നിന്നും 12 km അകലെയുള്ള kufri ഏതൊരു ടൂറിസ്റ്റിനും ഒഴിവാക്കുവാൻ പറ്റാത്ത വിധം പ്രത്യേകതകൾ നിറഞ്ഞ സ്ഥലമാണ് മനോഹരമായ Kufri യും ചുറ്റുപാടും.  Kufri യിലെ പ്രാശാന്തത (tranquility) ഒരു പ്രത്യേക അനുഭവം തന്നെയാണ്.  Honey  Mooners ന്റെ (ഹണിമൂണുകാരുടെ) ഇഷ്ടപ്പെട്ട സ്ഥലം. ശീതകാലത്തു ice skatting നും skiing നും പ്രസിദ്ധം. പ്രസിദ്ധങ്ങളായ   Mahasu Peak ഉം  Himalayan National Park ഉം  ഇവിടെയാണ്‌.  Mahasu peak ലേക്ക് കോവർ കഴുതപ്പുറത്തുള്ള യാത്ര ആരും മറക്കില്ല.  National park ൽ നിന്നും മൂന്നു വശങ്ങളിലും ഉള്ള snow covered മലകളുടെ കാഴ്ചയും ഒരു പ്രത്യേക അനുഭവമാണ്. Yak കളുടെ പുറത്തിരുന്നു ഫോട്ടോ എടുക്കാതെ ആരും അവിടം വിട്ടുപോകില്ല. അതുപോലെ park ൽ  സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന Kufri Fun World ൽ ഉള്ള കൂറ്റൻ  ആകാശ ചക്രങ്ങളിൽ ഇരുന്ന് ഉയരത്തിലേയ്ക്കുള്ള കറക്കവും അതിന്റെ ഏറ്റവും ഉയർന്ന ഭാഗത്തെത്തുമ്പോൾ ചുറ്റുമുള്ള കാഴ്ചയും, go-karting ഉം ( മത്സര ഓട്ടത്തിനുള്ളത് പോലെയുള്ള തുറന്ന ചെറിയ കാർ) പ്രത്യേക അനുഭവമാണ്.

Kufri യിൽ വച്ചു തന്നെ വലിയ മാഴയുണ്ടാകുമെന്നുള്ള സൂചനയുണ്ടായിരുന്നു.  രാത്രി ഹിമചലിലിൽ പൊതുവേ വലിയതോതിൽ മഴയുണ്ടാകുകയും കുള്ളൂ -മണാലിയിലേയ്ക്കുള്ള യാത്ര മുടക്കിക്കൊണ്ട് മണ്ണിടിച്ചിലും ഉരുൾ പൊട്ടലുമുണ്ടായി  road ഗതാഗതം രണ്ടു ദിവസത്തേയ്ക്കെങ്കിലും അസാധ്യമെന്ന് കണ്ടപ്പോൾ ഞങ്ങൾ തുടർന്നുള്ള യാത്രകൾ മതിയാക്കി ഡൽഹിയിലേയ്ക്ക് തിരികെ പോരുകയുണ്ടായി.  എങ്കിലും നാലു ദിവസത്തെ സിംലയിലും ചുറ്റുപാടുകളിലുമുള്ള കാഴ്ചകൾ എന്നെന്നും ഓർമ്മയിൽ തങ്ങിനിൽക്കുവാൻ പോരു ന്നവയായിരുന്നു.

ചാണ്ടി simla  110 km simla കുഫ്രി 14 km

ഹനുമാൻ മന്ദിരം